Βιβλιογραφία

olive oil 2

“Η τροφή σου να είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να είναι η τροφή σου”
Ιπποκράτης, 460 – 377 ΠΧ

Πολυφαινόλες

Οι πολυφαινόλες είναι μία οικογένεια φυσικών αντιοξειδωτικών που βρίσκονται σε πολλούς καρπούς όπως βατόμουρα, σταφύλια, ελιές, καρύδια και άλλα υγιεινά τρόφιμα, προσφέροντας σημαντικά οφέλη στην υγεία. Μέσα σε αυτά τα οφέλη είναι η προστασία από την νόσο “Alzheimer”, άλλα προβλήματα που αφορούν στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου και σε αντικαρκινική προστασία μέσω προστασίας του DNA. Επίσης, προσφέρουν ταχύτερη ανάρρωση από διάφορες εποχικές ιώσεις, γρίπη, βακτηριακές μολύνσεις όπως επίσης και στην καλύτερη προστασία και εμφάνιση του δέρματος.

Στον ανθρώπινο οργανισμό, οι πολυφαινόλες δρουν σαν αντιοξειδωτικό, το οποίο βοηθάει στην εξολόθρευση των ελευθέρων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες είναι πτητικά μόρια που προκαλούν πρόωρη γήρανση και καταστροφή των κυττάρων. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται οξειδωτικό στρες. Οι πολυφαινόλες καθώς και άλλα αντιοξειδωτικά επιβραδύνουν ή και αναστέλλουν αυτόν τον ρυθμό γήρανσης, σταθεροποιώντας τα μόρια των ελευθέρων ριζών, μετατρέποντας τες σε αβλαβή απόβλητα.

Οι πολυφαινόλες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην προστασία από τον καρκίνο. Οι προαναφερθείσες, ελεύθερες ρίζες, εκτός από εγκεφαλικές βλάβες, μπορούν να προκαλέσουν ζημία και στο DNA όλων των κυττάρων του σώματος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει αλλοίωση στους κώδικες του DNA που ελέγχουν τον πολλαπλασιασμό και τον χρόνο ζωής των κυττάρων. Όταν γίνεται αυτό ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων γίνεται ανεξέλεγκτος και δημιουργούνται μάζες που εν τέλει δημιουργούν τους γνωστούς καρκινικούς όγκους. Οι πολυφαινόλες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου από καρκίνους αδρανοποιώντας τις ελεύθερες ρίζες και κατά συνέπεια τις αλλοιώσεις στο DNA.

Σήμερα, έχουν αναγνωριστεί στη φύση περισσότερα από 4.000 είδη πολυφαινολών. Μπορούν να διαχωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα φλαβονοειδή και μη-φλαβονοειδή. Τα φλαβονοειδή μαζί με τις ανθοκυάνες περιέχονται στα φρούτα με έντονα χρώματα, οι κατεχίνες υπάρχουν σε περίσσεια στον κακάο και στο τσάι και οι φλαβανόνες βρίσκονται κυρίως στα εσπεριδοειδή. Τα κυριότερα μη-φλαβονοειδή είναι το ελλαγικό οξύ που βρίσκεται στα μούρα στους ξηρούς καρπούς και στα ρόδια, και οι κουμαρίνες, μια ήπια τοξίνη που υπάρχει σε συγκεκριμένα όσπρια και φυτά.

Μια πλειάδα μελετών αποδεικνύει ότι η μείωση του οξειδωτικού στρες μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης εκφυλιστικών ασθενειών. Μία μελέτη που έγινε στη Νότια Κορέα και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Journal of Food Science" τον Μάρτιο του 2008, δείχνει ότι μια διατροφή με πολλά φρούτα πλούσια σε πολυφαινόλες. Μειώνει το κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικών διαταραχών όπως η νόσος του “Alzheimer”. Επιπλέον, μια γαλλική μελέτη δημοσιευμένη στο "FASEB Journal" τον Νοέμβριο του 2007, επιβεβαιώνει ότι υψηλές δόσεις από πολυφαινόλες που βρίσκονται στο κόκκινο κρασί, είναι ευεργετικές στην πρόληψη του καρκίνου. Οι ίδιοι Γάλλοι ερευνητές επίσης ανακάλυψαν ότι σε μικρές ποσότητες, τα ίδια ιχνοστοιχεία βοηθούν στην πρόληψη και θεραπεία της καρδιακής ισχαιμίας.

Άλλα οφέλη που προκύπτουν από τις πολυφαινόλες είναι:

  • Οι περισσότερες πολυφαινόλες έχουν αντιοξειδωτική δράση, το οποίο σημαίνει ότι μπορούν να αδρανοποιήσουν τις αρκετά ενεργές ελεύθερες ρίζες ελαχιστοποιώντας την βλαβερή τους επίδραση στα κύτταρα και στους ιστούς του σώματος.
  • Οι ελεύθερες ρίζες είναι υπεύθυνες για τις αλλοιώσεις στα κύτταρα που σχετίζονται με το γήρας. Έτσι οι πολυφαινόλες, σαν ισχυρά αντιοξειδωτικά, επιβραδύνουν την διαδικασία γήρανσης.
  • Επίσης, οι πολυφαινόλες ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα είναι αναγκαίο για την υγεία, ενώ απομακρύνει το ενδεχόμενο να προσβληθεί ο οργανισμός από μολύνσεις και ιώσεις.
  • Βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος και την λειτουργία της καρδιάς, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα για καρδιακά και καρδιαγγειακά επεισόδια
  • Κάποιες πολυφαινόλες όπως η ρεσβερατρόλη επιδεικνύουν αντικαρκινική δραστηριότητα. Αυτές οι πολυφαινόλες αναστέλλουν την ανάπτυξη καρκινικών όγκων στο σώμα.
  • Κάποιες πολυφαινόλες που βρίσκονται στα σμέουρα έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν την απώλεια οστικής μάζας, η οποία οδηγεί στην οστεοπόρωση.
  • Η πολυφαινόλη κατεχίνη, που βρίσκεται στο πράσινο τσάι βοηθά στην απώλεια βάρους. Η χημική ένωση μπορεί να τονώσει τη διαδικασία καύσης λίπους και θερμίδων.
  • Η ισοφλαβόνη, μια άλλη κατηγορία πολυφαινόλης, η οποία βρίσκεται στη σόγια και τα προϊόντα της βοηθά τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, ιδιαίτερα την απώλεια οστικής μάζας και τις απότομες μεταβολές στη θερμοκρασία του σώματος.

 elia

Πολυφαινόλες Ελιάς

Η Μεσογειακή διατροφή είναι αποδεδειγμένο ότι μειώνει την πιθανότητα για καρδιοαγγειακές παθήσεις και ένα από τα βασικά της συστατικά είναι το ελαιόλαδο. Το ελαιόλαδο, περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά, συμπεριλαμβανομένης της υδροτυξυροσόλης, η οποία έχει αναγνωριστεί επίσημα, από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (Ε.Α.Α.Τ) (European Food Safety Authority (EFSA)), ότι διατηρεί την καλή υγεία της καρδιάς.

Η Ε.Α.Α.Τ είναι ένας Ευρωπαϊκός οργανισμός, χρηματοδοτούμενος από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία προσφέρει επιστημονικές συμβουλές στα πεδία της ασφάλειας των τροφίμων και της διατροφής. Με βάση έρευνα που δημοσιεύτηκε από το περιοδικό της Ε.Α.Α.Τ, η διατροφική κατανάλωση της υδροξυτυροσόλης και των υπόλοιπων πολυφαινολών που παράγονται από τις ελιές και το ελαιόλαδο, παρέχουν προστασία στα λιπίδια του αίματος από την οξείδωση, βλάβη που είναι γνωστό ότι επηρεάζει τη καρδιαγγειακή υγεία.

Η επιστημονική ομάδα του Οργανισμού, βάσισε τα συμπεράσματά της σε δεδομένα τα οποία δημοσιεύτηκαν σε μια μεγάλης κλίμακας μελέτη και σε άλλες δύο μικρότερης κλίμακας. Καθεμιά από αυτές έδειξε ότι μια αγωγή σε συγκεκριμένες δόσεις από υδροξυτυροσόλη ελιάς έχει σημαντικό αποτέλεσμα στη μείωση της κακής χοληστερόλης (LDL). Ένα ελάχιστο ποσό της τάξεως των 5mg υδροξυτυροσόλης πρέπει να περιέχεται στο προϊόν ώστε να επιτυγχάνεται η προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος.

Η υδροξυτυροσόλη, η οποία βρίσκεται αρχικά στα φύλλα ελιάς και στον πολτό, μπορεί επίσης, πέρα από την υγεία της καρδιάς, να προστατεύει και τον οργανισμό από εκφυλιστικές ασθένειες των νεύρων όπως η νόσος του “Alzheimer”. Μία μελέτη σε ποντίκια εργαστηρίου δημοσιευμένη από το “Journal of Agriculture and Food Chemistry” αποδεικνύει ότι πέρα από μείωση της οξειδωτικής βλάβης στον καρδιαγγειακό σύστημα, η υδροξυτυροσόλη μπορεί να προστατεύσει και τα κύτταρα του εγκεφάλου μειώνοντας την ποσότητα ΑΤΡ, πηγής ενέργειας στο μεταβολισμό τον κυττάρων. Μία ακόμα πρόσφατη μελέτη πάνω σε πολυφαινόλες ελιάς έχει ως εύρημα ότι η υδροξυτυροσόλη πιθανόν να έχει τη δυνατότητα να απενεργοποίησης τόσο των παθογόνων Staphylococcus aureus καθώς και την παραγόμενη από αυτά τοξίνη. Αυτά τα παθογόνα (τα οποία αναπτύσσονται μέσα στα τρόφιμα) είναι αιτία μέρους από τις 48 εκατομμύρια ασθένειες κάθε χρόνο στις ΗΠΑ που προέρχονται από κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων.

Ακολουθώντας μια ισορροπημένη και παραδοσιακή «Μεσογειακή διατροφή», ένας μέσος άνθρωπος καταναλώνει περίπου 5 - 10 mg πολυφαινόλη ελιάς την ημέρα. Μία τέτοια διατροφή που έχει το ελαιόλαδο ως βασική πηγή λίπους για τον οργανισμό συνδέεται άμεσα με διάρκεια ζωής μεγαλύτερη του κανονικού. Οι πολυφαινόλες ελιάς με την περιεκτικότητά τους σε υδροξυτυροσόλη, παρέχουν αντιφλεγμονώδη δράση, ανοσοποιούν τις λειτουργίες του σώματος και ισορροπούν τα επίπεδα χοληστερόλης.

Η συνολική ποσότητα πολυφαινολών που περιέχεται στις ελιές είναι μεταξύ 97 και 400 ppm (0,04%) και στο ελαιόλαδο περίπου 120 ppm (0,012%). Η σκόνη ελιάς περιέχει πολυφαινόλη 2 έως 4%.

Κατά τη διαδικασία εξαγωγής του ελαιολάδου από τον ελαιόκαρπο οι υψηλά πολικές πολυφαινόλες παραμένουν στον κατσίγαρο ο οποίος και χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για την εξαγωγή των πολυφαινολών.

Οι κυριότερες πολυφαινόλες του ελαιοκάρπου είναι η τυροσόλη και η υδροξυτυροσόλη, οι οποίες είναι και οι δύο παράγωγα του αντιοξειδωτικού ελευροπαϊνη. Αυτά τα φαινολικά ιχνοστοιχεία είναι από τα πιο ισχυρά φυσικά αντιοξειδωτικά. Οι πολυφαινόλες, οι τοκοφερόλες και άλλα φυσικά αντιοξειδωτικά που βρίσκονται στον ελαιόκαρπο, είναι γνωστό ότι αποτρέπουν την οξείδωση λιπιδίων και τον σχηματισμό ελευθέρων ριζών στον οργανισμό που προκαλούν βλάβη στους ιστούς.

Η ικανότητα των αντιοξειδωτικών στα τρόφιμα να απενεργοποιούν τις ελεύθερες ρίζες μπορεί να μετρηθεί και να εκφραστεί με τον δείκτη Ικανότητας Απορρόφησης Ριζών Οξυγόνου (Oxygen Radical Absorbance Capacity ORAC).

Η αντιοξειδωτική αξία των πολυφαινολών ελιάς σε σχέση με τα άλλα αντιοξειδωτικά, φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Από τον παραπάνω πίνακα είναι εμφανές ότι η υδροξυτυροσόλη είναι ένα φυσικό πανίσχυρο αντιοξειδωτικό καθώς η ισχύς του είναι μεγαλύτερη από 13 φορές μεγαλύτερη από του ασκορβικού οξέος και περίπου 4 φορές μεγαλύτερη από το απόσταγμα της φλούδας σταφυλιού. Γενικά η υδροξυτυροσόλη θεωρείται ως το πιο ισχυρό φυσικό αντιοξειδωτικό.

Ιχνοστοιχεία
Υδροξυτυροσόλη
Φουστίνη
Μυρικετίνη
Πρωτοκατεχικό οξύ
Λουτεολίνη
Ελευροπαΐνη
Ταξιφολίνη
Κερσετίνη
Επικατεχίνη (από πράσινο τσάι)
Απόσταγμα φλούδας σταφυλιού
Ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C)
ORAC (micromole *TE/g)
27,000
13,600
13,600
13,400
8,100
12,500
12,000
11,800
10,900
6,200
2,100

*TE = Ισοδύναμο Trolox (αντιοξειδωτικό)